برای هر کارگاه، کارخانه یا واحد صنعتی، خرید و انتخاب صحیح الکتروموتور ضرورت و اولویت دارد. نکات و جزییات زیادی در این انتخاب اهمیت دارد. الکتروچکاپ قصد دارد در ادامه برخی از مهمترین نکات را در قالب راهنمای انتخاب صحیح الکتروموتور بیان کند. تا پایان این مقاله کوتاه با ما همراه باشید.
معیارهای انتخاب الکتروموتور
همانطور که در مقاله جامع الکتروموتور اشاره کرده کردیم، الکتروموتورها بر اساس معیارهای مختلفی مثل؛ نوع منبع تغذیه، ساختار، کاربرد و… دسته‌بندی می‌شوند. معمولاً الکتروموتورها را بر اساس سرعت، گشتاور، ولتاژ، فرکانس منبع تغذیه و محل نصب انتخاب می‌کنند.
سرعت (دور موتور)
موتورهای الکتریکی با انرژی الکتریسیته کار می‌کنند و در هر سرعت و گشتاور، مقدار متفاوتی انرژی الکتریکی نیاز دارند. بنابراین سرعت یا دور موتور باید با توجه به نیاز کاربر برای کاربردهای متفاوت انتخاب شود. پس ابتدا تعیین کنید که صنعت و حوزه ای که در آن فعالیت می‌کنید، به چه سرعتی یا محدوده‌ی سرعتی نیاز دارد. سپس بایستی مشخص کنید که به سرعت ثابت نیاز دارید یا متغیر. چون الکتروموتور با سرعت متغیر، سیستم پیچیده‌تری دارد. به علاوه قیمت خرید و هزینه تعمیر آن نیز بالاتر است.
اگر به سرعت ثابت نیاز دارید، سرعت مطلوب و مورد نیاز خود را بر اساس دور موتور بر دقیقه حساب کنید. بهتر است سرعت‌های کمتر از 10، بین 500 تا 1000 و بالاتر از 3000 دور بر دقیقه را انتخاب نکیند. زیرا این سرعت‌ها هزینه زیادی را به مجموعه شما تحمیل می‌کند.
اگر به یک محدوده یا رنج سرعتی نیاز دارید یعنی باید الکتروموتور با سرعت متغیر را انتخاب کنید. برای اینکار با تکیه بر تخصص و دانش خود و یا مشاوره فنی از افراد متخصص، حداقل و حداکثر سرعت مورد نیاز را در نظر بگیرید. بر اساس همین محدوده باید الکتروموتور مطلوب کار خود را برگزینید.
گشتاور
قبل از هر چیز باید درمورد معنای گشتاور بدانید. گشتاور الکتروموتور یعنی قدرت دورانی آن. در واقع گشتاور همان نیرویی است که جسمی را به چرخش درمی‌آورد. معمولاً میزان گشتاور الکتروموتور روی پلاک آن و در قسمت مشخصات فنی موتور درج شده است.
برای انتخاب الکتروموتور علاوه بر اینکه باید میزان گشتاور را بدانید، بایستی از تفاوت بین گشتاور نامی، گشتاور راه اندازی و حداکثر گشتاور نیز اطلاع داشته باشید. گشتاور نامی به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای انتخاب موتور معرفی می‌شود. فرقی نمی‌کند که الکتروموتور شما از نوع AC باشد یا DC، به هر حال مقدار جریان به گشتاور بستگی دارد. بنابراین گذر از گشتاور به افزایش جریان و در نهایت به بالا رفتن دمای موتور می‌شود. این فرآیند در صورتیکه که ادامه داشته باشد به سوختن سیم پیچی الکتروموتور ختم خواهد شد.
گشتاور راه‌اندازی، هنگام راه‌اندازی تک‌ضرب الکتروموتور، تولید می‌شود. این میزان هم اهمیت دارد و هم تابع سرعت چرخش تجهیز مورد نظر است. قبل از مطالعه راهنمای انتخاب صحیح الکتروموتور، باید گشتاور راه‌اندازی را نیز به صورت دقیق محاسبه کنید. زیرا در بارهای بسیار سنگین مثل پرس ضربه‌ای یا پمپ چاه نفت، ممکن است گشتاور راه‌اندازی پایین، جوابگو نباشد.
محل نصب الکتروموتور
اگرچه ولتاژ و فرکانس منبع تغذیه نیز در انتخاب صحیح الکتروموتور، نقش بسزایی دارد. اما ترجیح الکتروچکاپ این است که به محل نصب الکتروموتور بپردازد. زیرا این مساله در عمل بسیار مهم بوده و در کارکرد و عمر مفید الکتروموتور اثرگذار خواهد بود.
جهت انتخاب الکتروموتور باید از محل و محیط نصب الکتروموتور اطلاعات دقیقی داشته باشید. باید حداکثر رطوبت موجود در محیط، حداقل و حداکثر دمای محیط و ارتفاع از سطح دریا را بدانید. واضح است که دمای محیط به طور مستقیم بر روی عملکرد موتور تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال اگر الکتروموتور در فضای مسقف بدون هواکش صنعتی باشد یا در زیر نور آفتاب قرار گیرد، افزایش دمای محیط باعث ذوب شدن سیم پیچی و چسبیدن عایق‌ها به یکدیگر می‌شود. در این شرایط، تعمیر الکتروموتور تنها گزینه پیش روی شماست.
علاوه بر دما، شما باید میزان آلاینده‌ها و گرد و غبار موجود در محیط کارگاه یا کارخانه را نیز در نظر بگیرید. اگر به عنوان مثال؛ شما یک کارخانه ریسندگی و بافندگی دارید یا از الکتروموتور در کارگاه نجاری و یا سنگبری استفاده می‌کنید، آلاینده‌های موجود در محیط، به مرور زمان به درون تجهیز نفوذ می‌کند و باعث خرابی و مستهلک شدن قطعات مختلف الکتروموتور می‌شود. از همین رو سرویس و عیب‌یابی دوره‌ای الکتروموتور اهمیت دارد. مثلاً روغنکاری به موقع بلبرینگ‌ها می‌تواند با وجود گرد و غبار در محیط، عمر بهینه دستگاه را افزایش دهد.
سخن پایانی
الکتروچکاپ در این مقاله سعی کرد علاوه بر نکات فنی، موارد کاربردی و کلیدی نیز در انتخاب صحیح الکتروموتور مطرح کند. شما می‌توانید جهت دریافت مشاوره فنی برای انتخاب الکتروموتور متناسب با نیاز صنعت خود، با الکتروچکاپ تماس بگیرید.
