خرابی الکتروموتور سه فاز دلایل متعددی دارد؛ از دو فاز کار کردن موتور تا اشتباه در تنظیم تابلوی برق. الکتروچکاپ سعی دارد به صورت مختصر به دلایل خرابی الکتروموتور سه فاز و راهکارهایی در جهت رفع آن بپردازد. کافیست چند دقیقه همراه ما باشید.

دلیل اول: قطع شدن یک فاز
مهمترین و اصلی ترین دلیلی که باعث میشود یک الکتروموتور خراب شود، قطع شدن و سوختن یک فاز است. در الکتروموتورهای سه فاز و هر چیزی که با برق سه فاز کار میکند، نول نداریم. تنها سه تا فاز داریم یعنی سه سیم وجود دارد که همگی فاز هستند. زمانی که یک فاز میسوزد علاوه بر اینکه چرخش با فشار اتفاق میافتد، فشار اضافی هم به دو فاز دیگر وارد میشود. قطع شدن یک فاز عمر بهینه موتور را کاهش داده و به سوختن آن منجر میشود.
این مساله در سیم پیچی الکتروموتور سه فاز نیز اهمیت مییابد. از آنجایی که سیمپیچی به شکلی است که فازها در هم تنیده هستند، اگر یک فاز بسوزد و به فازهای دیگه آسیب جدی نزند (در حد یک جرقه کوچک)، قسمتهای سوخته را با دقت جدا کرده و تنها قسمتی که سوخته، تعمیر میشود. البته بعضی از سیم پیچها، فازهای سالم را از سوخته جدا نمیکنند، بلکه کل فازها را جدا کرده و از ابتدا سیم پیچی میکنند. این کار هزینه تعمیر الکتروموتور سه فاز را بشدت افزایش میدهد.

دلیل دوم: خرابی قطعات مکانیکی
خرابی قطعات مکانیکی الکتروموتور، به شکلهای مختلف نمود پیدا میکند. مثلاً اگر شفت دوار موتور در راستای بار یا عضوی که موتور را به بار کوپل میکند، نباشد. در این حالت نیروهای گردشی زیانبار به موتور منتقل میشوند. در نهایت این فرآیند باعث خرابی الکتروموتور و افزایش بار ظاهری آن میشود. این ناهم محوری میتواند باعث لرزش شفت نیز شود.
معمولاً این شرایط به دلیل نصب نامناسب الکتروموتور و یا عدم رسیدگی و سرویس دورهای اتفاق میافتد. البته عمر قطعات را هم باید در نظر بگیرید. هر قطعه ای که تحت فشار باشد، پس از مدتی فرسوده شده و از کار میافتد. یاتاقان یا بلبرینگ نیز قطعه دیگری است که در صورت خرابی، به سیستم الکتروموتور آسیب میزند. در کارگاههای صنعتی و کارخانجات به دلیل روانکاری نامناسب و آببندی ناکارآمد بلبرینگها ضربه خورده و پس از مدتی میشکنند.
دلیل سوم: عدم تطابق بار با قدرت دستگاه
همانطور که میدانید هر الکتروموتوری قدرت مشخصی دارد که توسط کارخانه سازنده تعیین میشود. در صورتیکه که بار اجرایی بر روی دستگاه، با قدرت آن مطابقت نداشته باشد، موتور میسوزد. در واقع بار بیش از حد مجاز، به سیم پیچی الکتروموتور فشار میآورد.
دلیل چهارم: اشتباه در تنظیم تابلو برق
تنظیم تابلو برق سه فاز نیاز به مهارت و تخصص ویژه ای دارد. این کار نسبت به تنظیم تابلو برق تک فاز، پیچیدهتر است. به طور کلی الکتروموتورهای القایی و سایر تجهیزات و دستگاههای صنعتی از برق سهفاز استفاده میکنند. زیرا این برق قدرت بیشتری را تولید میکند. برق عموماً به صورت سه فاز تولید و از ترنسفورماتورها برای تغیر ولتاژ استفاده میشود.
از سوی دیگر اگر تابلو به درستی تنظیم شده باشد، میتواند سه فاز را به یکدیگر وصل کرده و تجهیزات بزرگ صنعتی را برق رسانی کرد. همچنین میتوان از یکی از این سه فاز استفاده کرد و کالاهای کوچک الکتریکی را برق داد. به طور کلی برق خانگی با برق تک فاز و با ولتاژ 220 ولت کار میکند. در نقطه مقابل مراکز صنعتی، کارگاهها و کارخانهها، برق سه فاز 380 ولت مصرف میکنند. اگر تابلو برق و سیم های رفت و برگشتی که برای الکتروموتور سه فاز طراحی شدند، اشتباه بسته تنظیم شود، الکتروموتور میسوزد.
دلیل پنجم: نصب نادرست و غیر اصولی
خیلی از نصابها این مساله را کم اهمیت میدانند. در صورتی که؛
- اگر پایه یا سطح اتکای الکتروموتور ضعیف باشد (ضعیف بودن به معنای صاف نبودن)
- اگر کشیدگی یا کرنش لوله رخ دهد
در نهایت بر روی عملکرد الکتروموتور تاثیر منفی میگذارد. کشیدگی لوله معمولاً در شرایطی است که از ترکیب الکتروموتور و پمپ استفاده میشود. مثلاً جا به جایی پایه، نصب یک شیر جدید یا فشار وارد شدن به لوله کشی، میتواند توازن و تعادل الکتروموتور سه فاز را به هم بزند. بنابراین توصیه الکتروچکاپ این است که؛ از همان مراحل ابتدایی یعنی نصب موتور از افراد متخصص و ماهر بهره ببرید.
سخن پایانی
5 دلیل خرابی الکتروموتور شامل؛ قطع شدن یک فاز، خرابی قطعات مکانیکی، عدم تطابق بار با قدرت دستگاه، اشتباه در تنظیم تابلو برق و نصب غیر اصولی میشود. اینها مهمترین دلایلی است که میتواند به الکتروموتور آسیب برند. با رعایت اینها میتوانید از خسارات جبران ناپذیر و هزینههای گزاف خرید الکتروموتور جلوگیری کنید.