داغ شدن الکتروموتور یک مشکل شایع در تمامی کارگاه‌های صنعتی و کارخانه‌هاست. این مسئله که علل مختلفی دارد می‌تواند به موتور آسیب زده و باعث کاهش عمر مفید آن شود. در ادامه سعی کردیم تمامی مواردی که به عنوان علت داغ شدن الکتروموتور پیش می‌آید را به صورت فهرست وار بیان کنیم. برخی از مهمترین عوامل این لیست را بیشتر توضیح داده‌ایم. با الکتروچکاپ همراه باشید.
علل داغ شدن الکتروموتور تک فاز و الکتروموتور سه فاز
بار زیاد روی الکتروموتور
رایج‌ترین علت داغ شدن الکتروموتور، اعمال بار زیاد بر روی آن است. بر اساس طراحی الکتروموتور، یک توان بار مشخصی برای هر الکتروموتوری تعریف شده است. اگر به هر دلیلی بار ورودی بیش از اندازه تعیین شده باشد، به سیم پیچی فشار مضاعفی وارد می‌شود. این مسئله به داغ شدن الکتروموتور منتهی می‌شود.
ولتاژ زیاد یا ولتاژ کم
ولتاژ یا جریان الکتریکی ورودی برای عملکرد بهینه موتور، نقش مهمی دارد. اگر این میزان بیش از حد مجاز باشد یا کمتر از حد نرمال باشد، باعث کم شدن قدرت الکتروموتور می‌شود. هر دو مورد می‌تواند به افزایش حرارت سیم پیچی الکتروموتور ختم شود. بر همین اساس باید در حین نصب و راه‌اندازی الکتروموتور هم از نیروی متخصص کمک بگیرید و هم قبل از نصب به میزان بار ورودی و توان خروجی موتور دقت کنید.
فرکانس زیاد یا فرکانس کم
طبق یک اصل کلی اگر فرکانس الکتروموتور خیلی زیاد باشد، می‌تواند اثر پوستی یا skin effect ایجاد کند. این مسئله به ایجاد و افزایش حرارت و اتلاف توان موتور ختم می‌شود. ار سوی دیگر اگر فرکانس کم باشد، در سیکل‌های پایین، موتور شروع به سوت کشیدن، می‌کند. بهتر است بدانید که؛ با تغیر فرکانس، دور موتور تغیر می‌کند. به طوری که با افزایش فرکانس، دور موتور افزایش و با کاهش فرکانس، دور موتور کاهش می‌یابد. در این شرایط با توجه به کاهش دور موتور باید الکتروموتور را در یک محیط مناسب با تهویه کافی نصب کنیم. در این جریان خنک کاری درست و به موقع، به عملکرد بهینه موتور ختم شده و به تعمیر الکتروموتور نیازی نخواهد بود.
رطوبت
از مهمترین عللی که به داغ شدن الکتروموتور منتهی می‌شود، رطوبت زیاد در محیط نصب موتور است. اگر فضای کارگاه یا کارخانه شما تهویه مناسبی نداشته باشد و یا رطوبت بالایی داشته باشد به دستگاه آسیب میرسد. در واقع رطوبت بالا، باعث زنگ زدگی و ساییدگی سیم پیچی و اجزای درون الکتروموتور می‌شود. اگر موتور به این مرحله برسد، حرکت اجزای داخلی کندتر شده و در واقع موتور روان کار نمی‌کند. همین مسئله به موتور فشار آورده و حرارت آن را افزایش می‌دهد (اصطلاحاً داغ می‌کند).
تهویه نامناسب
منظور از تهویه، هم فضای اطراف الکتروموتور و هم داخل الکتروموتور است. مطلوبیت فضای اطراف به سیستم تهویه محیط بستگی دارد. اما تهویه درون موتور بیشتر از همه به فن خنک کننده و روغن کاری استاندارد و دوره‌ای بستگی دارد. از سوی دیگر اگر هوا به درستی به داخل الکتروموتور نرسد یا هوای گرم داخل الکتروموتور به درستی خارج نشود، دمای موتور بالا می‌رود. بر همین اساس مکان نصب و فضای اطراف الکتروموتور بسیار اهمیت دارد.
خرابی یاتاقان‌ها و نقش مهم روغنکاری
مشکلی که در اکثر موارد به داغ شدن بیش از حد الکتروموتور ختم می‌شود، عدم روغنکاری صحیح موتور است. روغن علاوه بر خنک‌کاری موتور باعث روانکاری قطعات داخلی، بلبرینگ‌ها و یاتاقان‌ها می‌شود. اگر روغنکاری به صورت دوره‌ای انجام نشود، یاتاقان‌ها به سختی کار می‌کنند. پس از مدتی نیز به ساییدگی، کند شدن و داغ شدن موتور ختم می‌شود.
سایر علل افزایش حرارت الکتروموتور
از آنجا که مسائل متعددی در داغ شدن الکتروموتور موثر هستند، در ادامه به صورت لیست وار به این موارد اشاره شده است.
- افزایش بیش از حد درجه حرارت محیط
- راه اندازی نامناسب
- عدم بالانس محوری و شعاعی
- لرزش بیش از حد مجاز
- جریانهای القایی در محور موتور (shaft current)
- عمل نکردن سیستم کنترلی
- اتصال نامناسب موتور به شبکه
- رژیم کاری نامناسب
- عدم سرویس و نگهداری به موقع
- کلاس عایقی نامناسب
- مناسب نبودن IP موتور
- اختلاف هم سطحی روتور و استاتور
- باز یا قطع شدن میله‌های روتور
- تاب برداشتن محور روتور
- آزاد شدن قفس از محور روتور
- کریپاژ بودن روتور در داخل استاتور
- نداشتن گلند کابل در جعبه ترمینال
- نامناسب بودن کابل تغذیه
- نداشتن رله حفاظتی مناسب
- تنظیم نبودن رله های حفاظتی
- شکستگی رینگ‌های دو سر روتور
- خراب شدن سیستم ترمز
- دو فاز شدن
- عدم تخلیه هوا در سیستم آبرسانی
- حرکت محوری بیش از حد مجاز
- خرابی عایق زیر یاتاقان
- خرابی هسته استاتور
- خرابی هسته روتور
- خرابی محور روتور
- نامناسب بودن زغال‌های موتور
- خرابی کلاج
- خرابی کوپلینگ
- خرابی گیربکس
- اشکال مکانیکی در قسمت بار
- قرار گرفتن جسم خارجی بین روتور و استاتور
- خرابی رینگ‌ها در موتورهای روتور رینگی
- اشباع شدن CT های حفاظتی موتور
- خرابی سنسورهای موتور
- کالیبره نبودن سنسورهای موتور
- ضربه و شوک‌های شبکه
- حذف پوشش عایقی روی پیشانی کلاف‌ها
- تنش‌های الکترومکانیکی و الکترودینامیکی
- استفاده از تمیزکننده‌های نامناسب
- شل شدن پروانه‌های خنک کننده
