یکی از پرمصرف‌ترین پمپ‌ها، پمپ کفکش و لجن‌کش است. این پمپ‌ها، کاربرد زیادی دارند و از سوی دیگر چون در معرض آب و آلودگی‌های درون آب قرار می‌گیرند، احتمال خرابی و سوختگی آنها زیاد است. در این مقاله با توجه به ساختار مشابه اما کاربری متفاوتی که این دو نوع پمپ دارند، به تعمیر و سیم پیچی پمپ کف کش و لجن کش می‌پردازیم.
با تعمیرگاه الکتروچکاپ همراه باشید تا نکاتی درمورد این پمپ‌ها، قطعات کلیدی آنها، علل سوختگی و در نهایت تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش بیان کنیم.
پمپ کف کش (کفکش) چیست؟
پمپ کفکش را به عنوان پمپ‌های مستغرق سانتریفیوژ می‌شناسیم. این پمپ شبیه به یک توربین عمودی طراحی شده و به واسطه الکتروموتوری که در آن تعبیه شده است، کار می‌کند. در این دسته از پمپ‌ها آنچه اهمیت دارد این است که تنها در صورتی پمپ به درستی کار می‌کند که در آب یا سایر سیالات قرار گیرد. در واقع پمپ کفکش باید در داخل آب قرار گیرد و در این حالت شروع به کار می‌کند.
اگر این پمپ‌ها بصورت خشک کار کنند، می‌سوزند. در یک دسته‌بندی کلی کفکش‌ها به دو گروه کفکش سه فاز و کف کش تک فاز تقسیم می‌شوند. پمپ کفکش تک فاز برای مصارف سبک‌تر مثل مصارف خانگی و پمپ کفکش سه فاز برای مصارف صنعتی یا کشاورزی ساخته شده و کاربرد دارند. با تعمیر الکتروموتور تک فاز و تعمیر الکتروموتور سه فاز قبلا آشنا شده ایم در این قسمت قصد داریم با تعمیر پمپ کف کش تک فاز و سه فاز نیز آشنا شویم.
تعمیر پمپ کف کش
معیارهای انتخاب پمپ کفکش
در صورتی که یک آشنایی اولیه با پمپ داشته باشید، می‌دانید که پمپ‌های کفکش، تنوع بالایی دارد. از مهمترین نکاتی که پیرامون انتخاب پمپ کفکش باید در نظر گرفت؛ قدرت موتور، ولتاژ برق ورودی به موتور، میزان آبدهی، قطر دهانه خروجی و ورودی پمپ و ارتفاع آن است. موقع خرید و یا تعمیر پمپ کفکش، حتماً باید به این عوامل دقت کنید. از آنجا که پمپ کفکش جهت تخلیه چاه‌ها با آب زلال کاربرد دارد، باید محل نصب پمپ، شرایط محیطی، میزان گرد و غبار، دما، میزان و حجم آلودگی آب چاه در نظر گرفته شود.
همچنین ولتاژ برق ورودی به موتور بسیار اهمیت دارد. اگر ولتاژ ورودی به الکتروموتور کم باشد، باعث افت عملکرد و نیم‌سوز شدن پمپ می‌شود. از سوی دیگر اگر ولتاژ ورودی بیش از حد باشد، دور موتور را بالا می‌برد و حاصلی جز سوختن موتور نخواهد داشت. بنابراین در نظر گرفتن این عوامل را جدی بگیرید.
سیم پیچی پمپ کف کش
پمپ لجن کش چیست؟
پمپ لجن‌کش عملکردی مشابه پمپ کفکش دارد، یعنی هر دو وظیفه خارج کردن و پمپاژ مایعات را به عهده دارند. اما آنچه پمپ کفکش را از لجن‌کش متمایز می‌کند، غلظت مایعات است. لجن‌کش‌ها توانایی این را دارند که سیالات حاوی ذرات جامد، فیبر، املاح و… را پمپاژ کنند.
در نظر داشته باشید که دور الکتروموتور لجن کش‌ها در محدوده 900 تا 3000 در دقیقه است و با غلیظ‌تر شدن سیال، دور آن پایین‌تر می‌آید. رایج‌ترین و اصلی‌ترین کاربرد لجن کش‌ها پمپاژ سیالات از درون چاه است. علاوه بر این، پمپ لجن کش جهت انتقال و پمپاژ فاضلاب صنعتی، فاضلاب خانگی و دیگر سیالات دارای ذرات معلق و جامد استفاده می‌شود.
کلیدی‌ترین قطعه لجن کش چیست؟
پاسخ این سوال به شما کمک می‌کند تا بیشترین بهره‌وری را از پمپ لجن کش داشته باشید و از سوختن آن جلوگیری کنید. زمانیکه یک چاه ریزش کرده و گل و لای زیادی در آب چاه جمع شده، برای لای‌روبی چاه از پمپ لجن‌کش استفاده می‌شود. در این جریان پروانه‌ها بسیار مهم هستند. این قطعات معمولاً از جنس چدن بوده و از آنجا که چدن چگالی بیشتری دارد، وقتی که پروانه‌ها می‌چرخد، قدرت بیشتری ایجاد می‌کند.
علت این مساله سنگینی چدن است که باعث ایجاد گشتاور بیشتری می‌شود. همین قابلیت باعث می‌شود که لجن‌کش‌ها بتوانند مایعات با ویسکوزیته بالا (گرانروی بالا) را خارج کنند. از سوی دیگر کفکش‌ها معمولاً دارای پروانه‌های آلومینیومی و برنجی هستند و بدلیل سبک بودن به راحتی و با سرعت، آب صاف و بدون آلودگی را پمپاژ می‌کنند.
علاوه بر پروانه‌ها، کلیدی‌ترین قطعه لجن‌کش، کاسه نمد و نافی است. کاسه نمد و نافی یک قطعه پلاستیکی است که دور تا دور شفت الکتروموتور قرار می‌گیرد و باعث می‌شود قسمتی که آب با پروانه برخورد دارد با قسمتی که سیم پیچی است، از یکدیگر جدا شود. این قطعات به این خاطر اهمیت دارند که مانع نفوذ آب به درون سیم‌پیچی می‌شوند.
اگر به هر دلیلی کاسه نمد و نافی دچار مشکل شوند در نهایت باعث وارد شدن آب به درون سیم‌پیچی، خرابی و سوختن پمپ می‌شود. در این جریان اگر قطعات کاسه نمد و نافی خراب شود، آب اول وارد بلبرینگ شده و بلبرینگ را خراب می‌کند و در نهایت وارد سیم پیچی می‌شود.
پمپ کفکش و لجن کش در چه مواردی کاربرد دارد؟
پمپ‌های کفکش معمولاً برای استخراج آب از چاه‌های کم عمق استفاده می‌شوند. به یاد داشته باشید که برای چاه‌های عمیق با قطر دهانه کوچک، پمپ شناور کاربرد دارد. سایت الکتروچکاپ در بخش پمپ شناور به طور کامل به این نوع پمپ پرداخته است.
علاوه بر این پمپ کفکش جهت انتقال آب مخازن و استخرها، آبیاری زمین‌های کشاورزی، تخلیه پساب‌های باران (در صورتی که آشغال و گل و لای کم و با غلظت پایین داشته باشد) و انتقال سیالات مختلف در صنایع غذایی، دارویی و شیمیایی استفاده می‌شود. پمپ لجن‌کش نیز در موارد متعدد و صنایع مختلف استفاده می‌شود که در ادامه به چند مورد آن اشاره شده است؛
- انتقال و پمپاژ مایعات حاوی ذرات جامد
- انتقال و پمپاژ سیالات دارای ویسکوزیته بالا
- انتقال و جا به جایی فاضلات صنعتی و آب حاوی آلودگی
- انتقال و جا به جایی سیالات حاوی گاز
- انتقال و پمپاژ پساب‌های صنعتی
- مصارف مختلف کشاورزی
- مصارف مختلف در صنایع چوب، کاغذ، چرم و صنایع فولاد
تعمیر پمپ لجن کش
فرق بین پمپ کف کش و لجن کش
اگر تا اینجا با مجموعه الکتروچکاپ همراهی کرده باشید، می‌دانید که پمپ کفکش با لجن کش فرق دارد. در واقع یک کفکش فقط در آب‌های تمیز، بدون آلودگی و بدون ذرات معلق کاربرد دارد. هر چند هزینه تعمیر کفکش و نگهداری آن پایین است اما کاربرد آن محدودتر است. در واقع ساختار و سیستم کار هر دو یکسان است، اما کفکش برای آب صاف استفاده می‌شود (مکش یا تخلیه آب چاه یا استخر) در حالی که لجن‌کش‌ها برای تخلیه هستند.
فرض کنید شما آب استخر یا چاه را تخلیه کردید و موادی مثل لجن، گل، آب همراه با گل و لای، آب کثیف، جلبک، آبی که خروجی کارواش‌ها است، باقی مانده است. در این حالت برای تخلیه از پمپ لجن‌کش استفاده می‌شود.
در واقع لجن‌کش دارای پروانه‌های بزرگتری است که می‌تواند آشغال و آلودگی‌ها را عبور دهد. از سوی دیگر چون لجن‌کش‌ها برای تخلیه استفاده می‌شوند، معمولاً ارتفاع کمتری دارند. با توجه به کاری که برای لجن‌کش‌ها تعریف شده است، این دستگاه‌ها قدرت این را دارند که آلاینده‌ها و زباله‌های درون آب را هم پمپاژ کنند. در نقطه مقابل، کفکش‌ها ارتفاع بیشتری دارند ولی توانایی عبور آلودگی‌ها را ندارند.
تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش
علل سوختگی پمپ کفکش و لجن‌کش
بزرگترین علت سوختگی پمپ کفکش و لجن‌کش، نفوذ آب و یا سیال به درون سیم‌پیچی و الکتروموتور است. همچنین گیر کردن آشغال و آلودگی‌ها در لا به لای پروانه‌ها یک مشکل رایج است. این مساله درمورد کفکش‌ها جدی‌تر است؛ زیرا پروانه کفکش کوچک‌تر و سبک‌تر بوده، آشغال‌های ریزتر درون آن گیر می‌کند و مشکل‌ساز می‌شود.
لجن‌کش نیز دارای پروانه سنگین‌تر و بزرگتر بوده و توانایی مکش آب همراه با آشغال‌های بزرگتر را دارد. فرقی نمی‌کند که از کفکش استفاده کنید یا از لجن‌کش، در هر دو صورت با گیر کردن گل و لای در پروانه و نفوذ آب به درون سیم پیچی، این پمپ‌ها می‌سوزند.
از آنجایی که سیم پیچی کف کش و لجن کش در آب نیست، محفظه سیم‌پیچی باید آب بندی شود. در جریان آب بندی، درِ محفظه سیم پیچی یک بخش مهم است. این درها با استفاده از اورینگ‌ها، آب‌بند ایجاد می‌کنند. باید بدانید که اورینگ؛ واشرهایی پلاستیکی هستند که با ایجاد شیارهای دور بدنه، مانع ورود آب به الکتروموتور می‌شوند.
در زمان تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش اگر در بستن اورینگ اهمالکاری شود و یا بدرستی سر جای خود قرار نگیرند، به راحتی آب به درون الکتروموتور نفوذ کرده و باعث سوختگی زودهنگام پمپ می‌شود.همیشه باید حواستان به اورینگ‌ها باشد چون احتمال خوردگی در این بخش‌ها و نفوذ آب زیاد است.
نکته بعدی در سوختن پمپ کفکش و لجن‌کش، ترکیدن خازن است. در این پمپ‌ها از خازن‌های دائم استفاده می‌شود و وقتی که برق در خازن‌های دائم جریان داشته باشد، اگر سیم پیچی به مشکل بر بخورد، برق در خازن می‌ماند و خازن منفجر می‌شود. همچنین اگر ولتاژ هم نوسان داشته باشد، خازن منفجر می‌شود.
تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش
چگونه عمر پروانه پمپ را بیشتر کنیم؟
همانطور که اشاره کردیم، مشکل اصلی پمپ کفکش و لجن‌کش، نفوذ آب و سیال به درون سیم‌پیچی است. به علاوه گیر کردن آشغال، املاح، پلاستیک و سایر آلودگی‌ها در پروانه، بسیار دردسرساز است.
توصیه مجموعه الکتروچکاپ به عنوان مجموعه‌ای با سه دهه تجربه در زمینه تعمیر و سیم پیچی پمپ کف کش و لجن کش این است که دور پروانه کفکش و لجن‌کش یک توری پیچیده شود. در اینصورت آشغال بیش اندازه و بزرگ (پلاستیک و تکه‌های سنگ و آجر) اطراف پروانه جمع نمی‌شود. با این کار آشغال‌ها پشت توری گیر می‌کند و به پروانه صدمه‌ای وارد نمی‌شود.
انواع پمپ کفکش
پمپ‌های کفکش، کاربردهای متنوع و گسترده‌ای دارند و بر همین اساس دسته‌بندی می‌شوند. در ادامه به برخی از انواع پمپ کفکش پرداخته شده است؛
- پمپ کفکش ساده: این پمپ با نام پمپ کفکش دستی یا بدون قطع‌کن (بدون فلوتر) شناخته می‌شود. از آنجا که این پمپ بدون قطع‌کن است، مصرف‌کننده باید به صورت دستی پمپ را روشن و خاموش کند. در این حالت احتمال خشک کار کردن این پمپ بالا است. همین عامل می‌تواند باعث سوختن پمپ شود.
- پمپ کفکش فلوتردار (دارای قطع‌کن برقی): این پمپ‌ها مشکل پمپ‌های کفکش ساده را حل کرده‌اند و چون دارای قطع‌کن هستند، می‌توانند بر اساس میزان سطح آب، جریان را قطع و وصل کنند.
- پمپ کفکش آب از رو: طراحی این نوع پمپ به صورتی است که دهانه خروجی در بالای پمپ است. این حالت باعث شده است که پمپ جای کمتری را بگیرد و به علاوه به خنک‌کاری موتور پمپ نیز کمک می‌کند.
تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش
- صافی پمپ، با توجه به سیالی که پمپاژ می‌کند، بایستی به طور مرتب و دوره‌ای بازبینی شود.
- به هیچ وجه نباید برای جابجایی از کابل برق متصل به پمپ استفاده شود. به منظور جابجایی باید از حلقه زنجیری بالای موتور استفاده کرد.
- محفظه گریس بلبرینگ‌ها به صورت دوره‌ای چک شده و در صورت نیاز با گریس تمیز پر شود.
- مخزن روغن کفکش نیز به طور مرتب بررسی شود. این مخزن گنجایش حدود 4 لیتر روغن را دارد. در نظر داشته باشید که معمولاً بعد از 4000 ساعت کار، باید روغن این پمپ‌ها تعویض گردد.
- یکی از مهمترین نکات در نصب و نگهداری پمپ کفکش، کنترل املاح سیال مورد نظر است. از آنجا که کفکش فقط آب با املاح کم و صاف را پمپ می‌کند، باید نسبت به این مساله حساس باشید.
- تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش را به افراد مجرب و با تجربه بسپارید. همچنین در برخی مواقع پمپ‌ها نیاز به هواگیری دارد که این کار نیز باید توسط کادر با سابقه و ماهر انجام شود. برای تعمیر پمپ می‌توانید از تعمیرگاه الکتروچکاپ کمک بگیرید.
سخن پایانی
پمپ کفکش و لجن‌کش از دسته پمپ‌های سانتریفیوژ است. نکته مهم آن است که در حین استفاده از آنها، نباید آب و سیال مورد نظر به درون سیم پیچی نفوذ کند. همچنین توجه به پروانه و آب‌بندی کاسه‌نمد و نافی نیز در عمر و بهره‌وری پمپ تاثیرگذار است. در صورت بروز مشکلات مختلف در سیم‌پیچی پمپ کف کش و لجن کش و نیاز به تعمیر آن می‌توانید روی خدمات تیم متخصص تعمیرات الکتروموتور الکتروچکاپ حساب کنید.
سوالات متداول
مهمترین نکاتی که باید در نظر گرفت شامل؛ قدرت موتور، ولتاژ برق ورودی به موتور، میزان آبدهی، قطر دهانه خروجی و ورودی پمپ و ارتفاع آن است. چون پمپ کفکش برای تخلیه آب زلال استفاده می‌شود، باید مکان نصب پمپ، شرایط محیطی، میزان گرد و غبار، دما، میزان و حجم آلودگی آب نیز لحاظ شود.
مهمترین علت سوختگی پمپ کفکش و لجن‌کش، نفوذ آب و یا سیال به درون سیم‌پیچی و الکتروموتور است. علاوه بر این، گیر کردن آشغال و آلودگی‌ها در لا به لای پروانه‌ها یک دردسر بزرگ است. موقع تعمیر و سیم پیچی پمپ کفکش و لجن کش اگر اورینگ محکم سر جای خود قرار نگیرد، خیلی سریع آب به درون الکتروموتور نفوذ کرده و موجب سوختگی پمپ می‌شود.
